Halka Arz Nedir? Nasıl Alınır?

Halka arz, bir şirketin sermayesini artırmak veya ortaklarının payını satmak amacıyla hisselerini ilk kez borsada yatırımcılara sunmasıdır. Bu süreç; şirketlerin kurumsallaşması, finansman kaynaklarını çeşitlendirmesi ve bilinirliğini artırması açısından önemli bir adımdır. Firmalar, halka arz olmak adına mutlaka SPK tarafından onay almalıdır. Bu sürecin ardından fiyat aralığı ile birlikte yatırımcılara bilgi verilir.

Hisse halka arz işlemi, yatırımcılara şirketin büyüme potansiyeline ortak olma fırsatı sunar. Bu aşamada bireysel ve kurumsal yatırımcılar, belirlenen tarihler arasında talep toplama yöntemiyle hisse için ön talepte bulunabilir. Talep toplama sürecinde yatırımcılar banka, aracı kurum veya mobil uygulama üzerinden kolaylıkla işlem gerçekleştirebilir.

Halka Arz Sürecinde Adımlar, Şartlar ve SPK Onayı

Halka arz, özel bir şirketin paylarını geniş yatırımcı kitlesine sunarak borsada işlem görmesini sağlayan finansal bir yöntemdir. Bu yöntemle şirketler, sermaye arttırımı ve mevcut hisseleri yoluyla kaynak elde ederken daha şeffaf ve denetlenen bir yapıya geçiş yapar. Halka arz süreci, şirketin bir aracı kurumla anlaşması, mali tablolarını hazırlaması ve bağımsız denetime tabi tutulmasıyla başlar. Süreçte şirketin değeri belirlenir ve fiyat tespiti yapılır. Sonrasında yatırımcılardan talep toplanarak payların dağıtımı gerçekleşir.

Halka arz olmak için gerekli şartlar; bağımsız denetimden geçmiş, şeffaf finansal yapı, genellikle art arda en az iki yıl kâr eden veya gelir yapısını sürdürülebilir ve izah edilebilir kılan işletme performansı, ve SPK’nın öngördüğü adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik, sorumluluk gibi kurumsal yönetim ilkelerine uygun olması yer alır. Bu şartlar, yatırımcının güvenini artırmak ve sermaye piyasalarında kalıcı bir performans göstermek açısından kritik önem taşır.

Halka arz koşulları; şirketin büyüklüğüne, faaliyet alanına ve mali yapısına göre farklılık gösterebilir. SPK’nın belirlediği mevzuat çerçevesinde şirketin halka arz başvurusu detaylı şekilde incelenir ve uygun bulunursa onaylanır. Bu işlem, şirketler için büyüme ve şeffaflık açısından stratejik bir adımdır.

Halka Arzda Hisse Fiyatı Belirleme Süreci

Sabit fiyatla halka arz yöntemiyle şirketler, hisselerini önceden belirlenen tek bir fiyat ile yatırımcılara sunar. Bu yöntemde, hisse fiyatı önceden sabitlenir ve yatırımcılar bu fiyat üzerinden talepte bulunur. Bu yöntemde satış sürecinde fiyat aralığı veya değişkenlik söz konusu olmaz. Şirketler, halka arz için öncelikle Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda bulunur. SPK onayının ardından Borsa İstanbul tarafından işlem görme başvurusu değerlendirilir. Başvuru uygun bulunursa halka arz süreci başlatılır.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından onaylanan izahname ve fiyat tespit raporu yayımlanır. Ardından Borsa tarafından ilan edilen tarihte halka arz işlemi başlar. Yatırımcılar, sabit fiyat üzerinden almak istedikleri pay miktarını belirler. Çok talep olması durumunda dağıtım SPK tarafından belirlenen yöntemlere göre yapılır. Sabit fiyatla halka arz, yatırımcılara fiyat konusunda netlik sağlar ve karar vermeyi kolaylaştırır. Fiyatın piyasa koşullarına uygun belirlenmesi, kârlılık açısından büyük öneme sahiptir.

Halka Arz Çeşitleri Nelerdir?

Halka arz hisse çeşitleri, yatırımcılar için hem kısa vadeli kazanç fırsatı hem de uzun vadede değer kazanabilecek bir yatırım alternatifi sunar. Bu yatırımlar risk içerdiği için halka arzına katılınılacak şirketin mali yapısını ve sektörel durumunun incelemek gerekmektedir.

Halka arz çeşitleri arasında bulunan işlemler şu şekilde sıralanabilir:

Halka arz yöntemleri ise şu şekildedir:

Bu süreçte izlenecek yöntem; şirketin hedeflerine, piyasa durumuna ve yatırımcı profiline göre belirlenir.

Halka Arz Nasıl Alınır?

Borsada yatırım yapmak isteyen kişiler için halka arz işlemleri, önemli bir fırsattır. Hisse almak isteyenlerin öncelikle bir aracı kurumda yatırım hesabı açması gerekir. Açılan hesap, borsada işlem yapmanızı sağlar. Hisse senetleri satışa sunulduğunda yatırım hesabınız aracılığıyla arz talebinde bulunabilirsiniz. Aracı kurum ve bankalar mobil uygulama veya internet şubesi üzerinden işleme katılım imkânı sağlar. Talep toplama süresi genellikle 2-3 iş günü sürer. Bu süreçte almak istediğiniz hisse adedini belirterek başvurunuzu yapabilirsiniz.

Lot Nedir?

Halka arz lot ifadesi, yatırımcıların talep edebileceği minimum hisse adedi anlamına gelir. 1 lot, genellikle 1 hisseye denk gelse de bazı halka arzlarda birden fazla hisse içerebilir. Talep toplama süresi sona erdiğinde yatırımcılardan gelen talepler değerlendirilir ve dağıtım yapılır. Şirketler tarafından satışa sunulan pay sınırlıdır. Talep yoğun ise herkes istediği adette hisse alamayabilir. Bu durumda başvuranlar arasında adil bir şekilde dağıtım gerçekleştirilir.

Halka Arz Fiyat İstikrarı Nedir?

Halka arz sonrası yatırımcı güveninin korunması ve hisse fiyatında ani dalgalanmaların önlenmesi amacıyla uygulanan dengeleme sürecine “fiyat istikrarı” denir. Bu uygulama, ilk işlem günlerinde oluşabilecek sert düşüşlerin önüne geçmeyi sağlar. Fiyat istikrarı süreci, halka arzı gerçekleştiren aracı kurum tarafından yürütülür ve belirli bir süre ile sınırlıdır. Hisse senedinin fiyatı arz edilen seviyenin altına düşmeye başladığında, aracı kurum piyasadan hisse alımı yaparak fiyatı destekler. Bu sayede yatırımcılar, arz edilen hisselere daha güvenli bir şekilde yatırım yapma imkânı bulur. Fiyat istikrarı uygulaması zorunlu değildir ve her işlemde yer almayabilir. Bu bilginin izahnamede belirtilip belirtilmediğine dikkat edilmesi gerekir.

Halka arz oranı, şirketin toplam sermayesinin ne kadarının yatırımcılara sunulduğunu gösterir. Dolayısıyla fiyat istikrarı uygulamasının etkinliği üzerinde dolaylı etki yaratabilir. Yüksek arz oranlarında daha geniş yatırımcı kitlesine ulaşmak hedeflenirken, bu tür destekleyici mekanizmalar daha önemli hâle gelir. Bu nedenle yatırımcılar fiyat istikrarı detaylarını izahnamede inceleyebilir.

Halka Arz Nasıl Takip Edilir?

Halka arza yatırım yapmayı düşünenler için süreci düzenli olarak takip etmek gerekir. Yeni halka arz duyurularını, tarihlerini ve detaylarını öğrenmek için çeşitli bilgi kaynaklarını kullanmak gerekir. Halka arz analiz hizmeti sunan aracı kurumlar aracılığıyla daha bilinçli kararlar verilebilir. İşlem için takip edilebilecek kanallar şunlardır:

Bu kaynaklardan düzenli bilgi alınarak yatırım kararı daha bilinçli bir şekilde verilebilir.

Halka Arz Getirileri Üzerine Değerlendirme

Halka arz, Firmanın faaliyet gösterdiği alan, finansal durumu ve şirketin potansiyeli, halka arz işleminin başarı göstermesi hususunda önem arz eder. İşlemden elde edilen kazanç, hisse senedinin borsada işlem görmeye başladığı ilk günlerde gösterdiği performansa göre şekillenir.

Bazı işlemler ilk işlem gününde %10’un hatta daha üzerindeki oranlarda prim yapabilirken bazıları ise beklenen ilgiyi görmeyip zarar ettirebilir. Bu nedenle yatırımcıların arz öncesi detaylı analiz yapması gerekir. Şirketin izahnamesi, finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları incelenerek karar verilebilir.

Halka arz getirileri yalnızca kısa vadeli fiyat artışlarına bağlı değildir. Uzun vadede büyüme potansiyeli yüksek şirketlerin hisse senetleri, zaman içinde daha yüksek değer artışları sağlayabilir. Bu nedenle ilk gün kazancına odaklanmak yerine şirketin uzun vadeli performansı ve sektördeki yeri de göz önünde bulundurulabilir.

Halka Arz Hissesi Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Halka arz işlemlerini gerçekleştirirken bazı hususları göz önünde bulundurmak gerekir. Bu unsurlar yatırımın riskini azaltmak ve getiriyi maksimuma çıkarmak açısından önemli rol oynar. Halka arzın avantajları ve dezavantajları bulunabilir. Bu doğrultuda yatırımcıların dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

Halka arz 2025 yılı içinde de yeni şirketlerin yatırımcılara açılması söz konusu olabilir. Yatırımcıların halka arzın risk içerebileceğini bilmesi ve bu doğrultuda bilinçli hareket etmesi önemlidir.

Halka Arz ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular